ΝΕΟΤΕΡΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ 1750-1940

http://www.ert-archives.gr/V3/public/main/page-assetview.aspx?tid=69161&autostart=0

ΝΕΟΤΕΡΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ 1750-1940

Κύκλος:Β Επεισόδιο:003 | Ι Η ΒΑΣΙΛΕΥΟΜΕΝΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ 1863-1923 

Η σειρά «ΝΕΟΤΕΡΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ 1750-1940» παρουσιάζει μέσα από τις απόψεις διακεκριμένων Πανεπιστημιακών Καθηγητών την ελληνική πολιτική ιστορία από το 1770 έως το 1940. Το τρίτο επεισόδιο της σειράς πραγματεύεται την πρώτη περίοδο της Βασιλευομένης Δημοκρατίας στην ΕΛΛΑΔΑ, που εκτείνεται από το 1863 έως το 1923, δίνοντας έμφαση στην εξωτερική πολιτική, στο αγροτικό ζήτημα, στην οικονομική κατάρρευση της χώρας, στην έναρξη του Μακεδονικού Αγώνα και στην ανάδειξη του πολιτικού ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ. Σχεδόν ένα χρόνο από το τέλος της Κρητικής Επανάστασης αρχίζει μία νέα εθνική κρίση στον ελληνικό βορρά. Αφορμή στάθηκε η αναγνώριση, ύστερα από πίεση της ΡΩΣΙΑΣ, της Βουλγαρικής Εξαρχίας από την Υψηλή Πύλη το 1870. Το συγκεκριμένο γεγονός θα σηματοδοτήσει μία σειρά εθνικών ανταγωνισμών στα Βαλκάνια. Η επέμβαση της ΡΩΣΙΑΣ στην περιοχή και η νίκη της στον πόλεμο με την ΟΘΩΜΑΝΙΚΗ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ οδηγεί στη Συνθήκη του ΑΓΙΟΥ ΣΤΕΦΑΝΟΥ και τη δημιουργία της Μεγάλης ΒΟΥΛΓΑΡΙΑΣ. Η ΕΛΛΑΔΑ, μάλιστα, αποκλείστηκε και από το Συνέδριο του ΒΕΡΟΛΙΝΟΥ, αν και της επετράπη να εκθέσει τις απόψεις της. Ωστόσο, καμία θετική εξέλιξη δεν επετεύχθη παρά μόνο στις 12 Απριλίου του 1881, οπότε και με τη Συνθήκη της ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗΣ παραχωρήθηκαν στο Ελληνικό Βασίλειο η ΘΕΣΣΑΛΙΑ εκτός ΕΛΑΣΣΟΝΑΣ και η πόλη της ΑΡΤΑΣ με τη γύρω περιοχή. Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στην οικονομική και στρατιωτική σημασία της νεοαποκτηθείσας περιοχής, παρόλο που το εκεί γαιοκτητικό καθεστώς παρέμεινε αμετάβλητο με τη θέση των κολίγων να γίνεται συνεχώς επιδεινούμενη. Η συγκεκριμένη κατάσταση απετέλεσε τροχοπέδη για την εκβιομηχάνιση της χώρας και προκάλεσε ένα νέο κοινωνικό πρόβλημα, το αγροτικό. Το επονομαζόμενο Αγροτικό Ζήτημα οδήγησε σε κοινωνικές ταραχές που κορυφώθηκαν με την εξέγερση του ΚΙΛΕΛΕΡ. Εν συνεχεία, αναλύεται διεξοδικά η εξωτερική πολιτική που ακολούθησε ο ΧΑΡΙΛΑΟΣ ΤΡΙΚΟΥΠΗΣ κυρίως στις πρώτες Πρωθυπουργίες του, όταν το κίνημα του Πανσλαβισμού απειλούσε τις βλέψεις της χώρας στην περιοχή της ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ. Ανέπτυξε, μάλιστα, τις σχέσεις της ΕΛΛΑΔΑΣ με τη ΓΑΛΛΙΑ, ενώ εκείνες με την ΑΓΓΛΙΑ ενισχύθηκαν κυρίως λόγω οικονομικών συνθηκών. Η οικονομική αυτή εξάρτηση και η πτώχευση που την ακολούθησε επιδείνωσε τις σχέσεις της χώρας με τη ΓΑΛΛΙΑ και τη ΓΕΡΜΑΝΙΑ. Στην οικονομική χρεοκοπία και στην επιβολή του διεθνούς οικονομικού ελέγχου, όμως, συνέβαλε και η αδυναμία έμπρακτης λειτουργίας του Κοινοβουλευτικού πολιτεύματος. Ακολουθεί ανάλυση των προβληματικών οικονομικών δομών της ΕΛΛΑΔΑΣ από την απελευθέρωση και επέκεινα. Πάραυτα, την πολιτική της χώρας σημαδεύει η έναρξη του Μακεδονικού Αγώνα. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην έναρξη, στα αίτια και στα ευνοϊκά αποτελέσματα για την ΕΛΛΑΔΑ του τετραετούς αυτού πολέμου. Ακολούθως, αναλύεται το Κρητικό Ζήτημα και η καθιέρωση μέσα στο καθεστώς της Κρητικής αυτονομίας, ως πολιτικής φυσιογνωμίας, του ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ. Ωστόσο, το Ελληνικό Βασίλειο ταλάνιζε ένα ακόμη σημαντικό πρόβλημα που ήταν η συγκρότηση ενός αξιόμαχου και ενιαίου στρατού που δεν θα εξαρτάτο από τα τοπικά οικονομικά συμφέροντα και το θρόνο. Η ένταξη, μάλιστα, μονίμων υπαξιωματικών στο στρατό οδήγησε στην αναδιοργανωτική προσπάθεια που επιχειρήθηκε και στην αλλαγή της αντίληψης εντός του στρατεύματος. Κατάληξη της όλης μεταρρύθμισης ήταν το γνωστό Κίνημα του ΓΟΥΔΙΟΥ το 1909.